5 lipca 1607 roku doszło do bitwy pod Guzowem koło Radomia. Była to rozstrzygające starcie w polskiej wojnie domowej nazywanej rokoszem1 Zebrzydowskiego (lub sandomierskim).
Pierwszą z przyczyn buntu były odmienne koncepcje państwa. Zwolennicy króla Zygmunta III Wazy (regaliści) popierali wzmacnianie władzy królewskiej. Chcieli stałych podatków na wojsko, zatrzymanie prawa veta i używanie większości w głosowaniach sejmowych (w parlamencie decyzje podejmowano całością głosów). To w połączeniu z wyłącznym prawem władcy do mianowania urzędników mogło oznaczać całkowitą zmianę dotychczasowej demokracji szlacheckiej. Po drugiej stronie rokoszanie (popularzy) domagali się odebrania królowi tego prawa do nadawania urzędów.
Drugą z przyczyn były sprawy religijne. Zygmunt III był ortodoksyjnym katolikiem i popierał kontrreformację. Otaczał się jezuitami (znienawidzonymi przez protestantów), a jego kaznodzieją nadwornym był Piotr Skarga, który domagał się walki z innowiercami i pozbawiania ich praw. Na dodatek umacniał króla w tym, że powinien zwiększać swoją władzę.
Oprócz tego Zygmunt III popierał zbliżenie z Habsburgami. W końcu jego dwie żony były z rodu Habsburgów (najpierw poślubił Annę, a po jej śmierci siostrę Konstancję).
Sejm wiosną 1606 roku został zerwany przez innowierców, a w sierpniu w Sandomierzu zawiązano rokosz przeciw królowi. Na czele buntu stanął wojewoda krakowski Mikołaj Zebrzydowski (swoją drogą był znany ze swojego ultra katolicyzmu). Król zwołał do Wiślicy swoich stronników. Rokoszanie domagali się likwidacji unii brzeskiej, wyrzucenia jezuitów z dworu, nuncjusza apostolskiego z kraju i uniemożliwienie Habsburgom kandydowania w kolejnych elekcjach.
5 lipca doszło do bitwy, gdzie armią królewską dowodzili słynni hetmani Stanisław Żółkiewski i Jan Karol Chodkiewicz. Starcie skończyło się ich zwycięstwem, ale król później zawarł kompromis z buntownikami. Obydwie strony wycofały się ze swoich planów, a rokoszanom udzielono amnestii.
Informacje czerpałem z: https://www.polskieradio.pl/39/156/artykul/3188982,rokosz-zebrzydowskiego-czyli-nierozstrzygniety-spor-o-naprawe-ustroju-rzeczypospolitej
1 Rokosz – zbrojne powstanie szlachty przeciw królowi. Prawo do oporu przeciwko „złemu” władcy zostało zapisane w Konfederacji Warszawskiej w 1573 roku.