24 czerwca 1914 roku w Łodzi urodził się Jan Karski (właściwie Jan Romuald Kozielewski). Najbardziej znany z tego, że był kurierem i emisariuszem Polskiego Państwa Podziemnego. Przygotował raporty o Holocauście, które poprzez rząd londyński zostały przekazane Aliantom. Sam też podczas spotkania z prezydentem USA Franklinem Delano Rooseveltem w 1943 roku przedstawił świadectwo zagłady Żydów na terenie okupowanym przez Niemców.
Przed wojną
Jan urodził się w wielodzietnej rodzinie jako ostatnie z dzieci. Bardzo podziwiał swojego najstarszego brata Mariana Kozielewskiego, który był legionistą, piłsudczykiem i funkcjonariuszem Policji Państwowej. Dla Karskiego Marian stał się wzorem do naśladowania. Jan Karski ukończył studia prawnicze i dyplomatyczne na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Skończył też Szkołę Podchorążych artylerii konnej.
Wojenne losy i raporty
Brał udział w wojnie obronnej w 1939 roku. 24 września został wzięty do niewoli przez Rosjan i trafił do łagru. Dzięki podstępowi (przebrał się za szeregowego) wysłano go na stronę niemiecką. Uciekł z transportu i dostał się do Warszawy, gdzie dołączył się do konspiracji.
Został kurierem przenoszącym informacje z okupowanej Polski do władz na uchodźstwie we Francji. Razem z bratem Marianem sporządził też pierwsze raporty o sytuacji w kraju. Trzeci raport (napisany samodzielnie) zawierał świadectwa i opis Holocaustu.
W 1943 roku władze polskie w Londynie wysłały Karskiego z misją do USA, aby tam przedstawił trudną sytuację w okupowanej Polsce. 28 lipca emisariusz spotkał się z samym prezydentem Franklinem Delano Rooseveltem i przez ponad godzinę opowiadał o losie Polaków pod rządami Niemców. Opowiedział także o Holokauście. Później rozmawiał też z przedstawicielami amerykańskiego establishmentu (m.in. z Żydami). Wielu z nich nie chciało uwierzyć w to co się dzieje z polskimi Żydami.
Po wojnie
Po wojnie Jan Karski zamieszkał w USA. Zdobył doktorat, a potem został profesorem na Wydziale Służby Zagranicznej Uniwersytetu Georgetown w Waszyngtonie. Już w czasie wojny odznaczono go dwukrotnie Orderem Virtuti Militari. Został uhonorowany tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. W 1994 roku dostał honorowe obywatelstwo państwa Izrael. W tym samym roku otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Rok później otrzymał Order Orła Białego, czyli najwyższe odznaczenie państwa polskiego. W 1998 roku nominowano go do Pokojowej Nagrody Nobla.
Jan Karski zmarł 13 lipca 2000 roku w Waszyngtonie. Został pochowany w grobie obok swojej żony Poli Nireńskiej znanej tancerki i choreografki.
Więcej informacji o działalności Karskiego znajdziecie m.in. na stronie: https://www.jhi.pl/artykuly/jan-karski-bohater-polskiego-podziemia,2646