20 marca 1895 roku w Krakowie urodził się generał Emil August „Nil” Fieldorf. Był pierwszym emisariuszem polskiego rządu na emigracji, dowódcą Kedywu AK (Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej), dowódcą organizacji „NIE” i zastępcą ostatniego dowódcy AK.

Kariera wojskowa

Jego życie wypełniło wojsko, ponieważ jako młody chłopak podczas I wojny światowej zaciągnął się do Legionów Polskich. Po wojnie wstąpił do POW (Polskiej Organizacji Wojskowej), a później do Wojska Polskiego (pod koniec 1918 roku dostał awans na podporucznika). Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej m.in. w Bitwie Warszawskiej. Później awansował na kolejne stopnie oficerskie, a gdy wybuchła II wojna światowa był dowódcą 51 pułku piechoty w stopniu podpułkownika. Po rozbiciu oddziału postanowił dotrzeć do Francji. W Paryżu zaciągnął się do Wojska Polskiego, a po przegranej Francuzów dostał się do Anglii. Później dostał rozkaz powrotu do ojczyzny jako pierwszy emisariusz polskiego rządu na uchodźstwie.

Działalność konspiracyjna

Do Warszawy dotarł we wrześniu 1940 roku. Współpracował z Związkiem Walki Zbrojnej, a po przekształceniu tej organizacji w AK stanął na czele konspiracji w okolicach Białegostoku. W listopadzie 1942 roku został pierwszym komendantem Kierownictwa Dywersji (Kedyw) Głównej Komendy AK pod pseudonimem „Nil”. W marcu 1944 roku wobec zbliżającej się Armii Czerwonej dostał nowe zadanie czyli utworzenie nowej organizacji konspiracyjnej „Niepodległość” (kryptonim „NIE), która miała stawić opór Sowietom. 28 września tego roku został awansowany na stopień generała brygady.

Po wojnie

Po wojnie został aresztowany przez NKWD pod fałszywym nazwiskiem Walenty Gdanicki. Na przesłuchaniu nie odkryto jego tożsamości. Potem został wywieziony do obozu pracy na Syberii. Stamtąd wrócił w 1947 roku z powodu złego stanu zdrowia i wrócił do Polski. Ciągle ukrywał się pod fałszywą tożsamością. W końcu trafił do Łodzi, gdzie mieszkała jego żona i dzieci. W 1948 roku po obietnicy amnestii ujawnił się. A w listopadzie 1950 roku UB go zatrzymało. W więzieniu był torturowany, ale nie poszedł na współpracę z Bezpieką. Ostatecznie skazano go na karę śmierci, a wyrok wykonano 24 lutego 1953 roku w więzieniu na Mokotowie.

Generał Fieldorf był jednym z największych bohaterów Polskiego Podziemia.

Więcej informacji znajdziecie w Muzeum AK im. Generała Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie, a także na stronie tej placówki: https://muzeum-ak.pl/wydarzenia/129-rocznica-urodzin-patrona-muzeum-ak-gen-emila-augusta-fieldorfa-nila/