15 lipca 1410 roku podczas wojny z Zakonem Krzyżackim doszło do walnej bitwy koło wsi Grunwald i Stębark. Polacy i Litwini wygrali to starcie.
Przybycie Krzyżaków
Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (tak brzmiała pełna nazwa Zakonu Krzyżackiego) do Polski sprowadził książę mazowiecki Konrad. W 1226 roku zawarł umowę z Krzyżakami na mocy, której mieli oni pokonać Prusów na północ od Mazowsza. Książę nadał im w lenno ziemię chełmińską mając nadzieję, że zakon pokona pogan i jako lennik będzie go wspierał.
Krzyżacy rzeczywiście pokonali Prusów, choć zajęło im to dziesięciolecia. Ale wcale nie uznawali zwierzchnictwa książąt mazowieckich i zbudowali silne państwo. Konflikt z Polską rozgorzał za panowania Władysława Łokietka, kiedy to zakonnicy zagarnęli Pomorze Gdańskie w 1309 roku. Od tego momentu dwa państwa nieustannie toczyły jak nie wojny to spory sądowe o zagrabione ziemie.
Unia w Krewie i działania Zakonu
W 1385 roku Polska i Litwa zawarły umowę w Krewie na zasadzie unii personalnej (połączenie dwóch państw osobą jednego władcy). Książę Jagiełło władca Litwy przyjął chrzest i w 1386 roku poślubił młodziutką Jadwigę, która była Królem Polski. Od teraz jako Władysław Jagiełło był władcą Polski i Litwy, które poza więzami małżeńskimi władców połączył wspólny wróg: Zakon Krzyżacki.
Krzyżacy robili wszystko, aby rozbić ten sojusz. Dogadali się nawet z księciem Witoldem bratem stryjecznym Jagiełły. Mieli nadzieję, że ten zbuntuje się przeciw Władysławowi i Litwa będzie sojusznikiem zakonu. Wszystko po to, żeby utrzymać Żmudź, która łączyła państwo Krzyżackie z Zakonem Kawalerów Inflanckich. W końcu nic z tych zabiegów nie wyszło i obie strony zaczęły dążyć do wojny.
Wybuch wojny
Wielki Mistrz Zakonu Urlich von Jungingen uważał, że trzeba wykorzystać cała potęgę państwa i ostatecznie pokonać Polaków i Litwinów tym samym umacniając panowanie Krzyżackie. Wykorzystując jako pretekst powstanie litewskie na Żmudzi, oskarżył Władysława nie tylko o wspieranie rebeliantów, ale i o krypto pogaństwo i zaatakował Polskę w 1409 roku. Zajął ziemię dobrzyńską.
Król Polski i Wielki Książę Litewski Władysław Jagiełło zwołał armię ze swoich państw na sezon letni w następnym roku (w tamtych czasach nie walczono w okresie zimowym) do Czerwińska nad Wisłą. 30 czerwca 1410 roku nastąpiło tam połączenie wojsk polskich i litewskich, które następnie ruszyły na terytorium Zakonu. Jagiełło maszerując na stolicę Krzyżaków Malbork, nie liczył na zdobycie tej potężnej twierdzy, ale miał nadzieję wywołać walną bitwę i pokonać wroga w polu.
Bitwa i jej skutki
15 lipca obydwie armie spotkały się w polu w okolicach wsi Grunwald, Łodwigów i Stębark. Krzyżacy ustawieni w szyku oczekiwali wojsk króla Polski. Mieli 16 tysięcy jazdy, 10 tysięcy piechoty i działa ustawione przed szykiem. Naprzeciw stanęło około 20 tysięcy jazdy polskiej, około 13 tysięcy jazdy litewskiej i tatarskiej, a także około 2 tysięcy pieszych.
Na lewym skrzydle królewskiej armii stanęło 50 chorągwi ciężkiej jazdy polskiej i zaciężnej. Na prawym skrzydle lekka jazda litewska i tatarska. Najpierw uderzyła lekka jazda, która miała rozpoznać pozycje Krzyżaków. Potem ruszyła reszta armii. Polacy radzili sobie dość dobrze, ale wojska litewsko-tatarskie zaczęły ustępować pod naciskiem ciężkiej jazdy wroga. Flankę wojsk polskich teraz osłaniały tylko chorągwie smoleńskie. Wielki Mistrz Urlich von Jungingen rzucił do walki odwód w postaci 16 chorągwi rycerzy i sam stanął na ich czele. Polacy widząc zbliżające się nowe siły przegrupowali się i przygotowali na uderzenie. Król Władysław Jagiełło widząc manewr przeciwnika rzucił do boju także swoje odwody. Na pole bitwy wróciły też oddziały litewskie. Trwała ciężka walka, ale zwycięstwo przeważyło na stronę polską, tym bardziej że w starciu padł Wielki Mistrz.
Krzyżacy stracili około 8 tysięcy rycerzy wraz z Jungingenem i wieloma komturami. Po stronie polskiej zginęło około 6 tysięcy ludzi. Bitwa pod Grunwaldem była sukcesem Polski i Litwy, ale nie została wykorzystana strategicznie. Długie ociąganie się zwycięzców dało czas Krzyżakom na umocnienie się w Malborku. Jagiełło wobec braku piechoty, zbliżających się żniw musiał dość szybko zerwać oblężenie tej potężnej twierdzy. W roku następnym zawarto pokój w Toruniu na mocy, którego Polska odzyskała ziemię dobrzyńską, a Litwa Żmudź (do czasu śmierci Jagiełły i Witolda).
Efektem tej bitwy było złamanie mitu potęgi rycerstwa Zakonu i osłabienie go, ale to wszystko. Polska przez ponad sto lat musiała toczyć wiele wojen z Zakonem Krzyżackim.
Informacje czerpałem m.in. z: https://www.wojsko-polskie.pl/bitwa-pod-grunwaldem/