1 grudnia 1943 roku w Teheranie skończyło się spotkanie przedstawicieli Wielkiej Trójki znane jako konferencja teherańska. Uczestniczyli w nim prezydent USA Franklin Delano Roosevelt, premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill i przywódca ZSRS Józef Stalin.

Sytuacja i sprzeczne interesy

Było to pierwsze spotkanie przywódców tych trzech mocarstw. Jednocześnie ostanie na którym premier Wielkiej Brytanii był traktowany jako równorzędny partner. Moment wybrano nieprzypadkowo, ponieważ Alianci osiągnęli sukcesy na wielu frontach. Teraz trzeba było zadecydować o kolejnych krokach, a także o wyglądzie świata po zakończeniu wojny.

Każde z państw miało inne interesy i potrzeby. ZSRS wygrało bitwę na Łuku Kurskim i wiadome było że na wiosnę ruszy ofensywa. Stalin chciał żeby sojusznicy w końcu wylądowali w północnej Francji i odciążyli jego siły. USA zyskiwało przewagę na Oceanie Spokojnym, ale chciało żeby Rosjanie przyłączyli się do wojny przeciwko Japonii. Wielka Brytania razem z Amerykanami zaatakował Włochy. Premier Churchill wiedział że jego pozycja słabnie, dlatego chciał zdobyć poparcie w ataku na Bałkany. Obiecywał że dzięki kontroli nad Dardanelami będzie łatwiej przerzucać wsparcie dla Sowietów, a jednocześnie miał nadzieję powstrzymania spodziewanej ekspansji rosyjskich wpływów w Europie Wschodniej. Stalin zdawał sobie z tego sprawę, dlatego rozgrywał Roosevelta przeciwko Churchillowi, a prezydentowi USA bardziej zależało na włączeniu Sowietów do wojny w Azji niż na Europie Wschodniej.

Postanowienia

Konferencja rozpoczęła się 28 listopada i trwała cztery dni. Ustalono otwarcie drugiego frontu w Europie na maj 1944 roku. Zrezygnowano z lądowania na Bałkanach. Grecja miała pozostać w brytyjskiej strefie wpływów, a Wielka Brytania miała przestać wspierać Czetników (partyzantka rojalistyczna) w Jugosławii. Każde z mocarstw zobowiązało się nie zawierać separatystycznego pokoju z Niemcami. III Rzesza miał poddać się bezwarunkowo i zostać zlikwidowana.

Jej postanowienia o kształcie powojennej Europy były dość ogólnikowe, ale już zarysowywały strefy wpływów. Ustalono granicę polsko-radziecką na linii Curzona, a Polska miała się znaleźć w sowieckiej strefie operacyjnej. Niemcy miano podzielić na tereny okupowane przez mocarstwa.

Największym wygranym tej konferencji był Józef Stalin, który nie tylko otrzymał konkretne obietnice wsparcia, ale także mógł zająć spore połacie Europy i utworzyć tam podległe sobie państwa komunistyczne.

Informacje czerpałem z: https://historia.org.pl/2009/09/24/konferencja-teheranska/