20 stycznia 2005 roku w Warszawie zmarł polityk, dziennikarz, powstaniec, kurier AK i dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Jan Nowak-Jeziorański (właściwie Zdzisław Antoni Jeziorański).
Jan Nowak-Jeziorański urodził się 2 października 1914 roku w rodzinie inteligenckiej. Edukację zdobywał w warszawskich gimnazjach, a później w Poznaniu studiował ekonomię. We wrześniu 1939 roku uczestniczył w walkach z Niemcami, a 17 września został wzięty do niewoli. Uciekł z niej w listopadzie i dołączył do konspiracji.
Uczestniczył w akcji N czyli dezinformacji. Jego zadaniem było kolportowanie materiałów na terenach wcielonych do Niemiec i samej III Rzeszy. Dostawał się tam przebrany za niemieckiego kolejarza i wielokrotnie przekraczał granicę Generalnej Guberni ryzykując życiem. Działał pod pseudonimem Jan Nowak. Jako kurier dostawał się do Sztokholmu i do Londynu. Przewoził raporty do władz polskich i brytyjskich.
Pod koniec lipca 1944 roku wrócił do Warszawy i uczestniczył w powstaniu warszawskim. Pracował w powstańczym radiu Błyskawica. Po upadku powstania wyruszył jako emisariusz AK znów do Londynu. Przemierzył z żoną Niemcy i dotarł do Szwajcarii skąd dostał się do Anglii. Przewiózł m.in. raport o stanie niemieckich prac nad bronią atomową.
Po wojnie pracował w BBC, a w 1952 roku zakładał Rozgłośnię Polską w Radiu Wolna Europa. Był jej szefem do 1975 roku. W 1976 roku wyjechał do USA, gdzie zajmował się działalnością polityczną m.in. w latach 1977-1989 był doradcą ds. Europy Wschodniej w Departamencie Stanu. Po raz pierwszy wrócił do Polski w 1989 roku. Na stałe zamieszkał w kraju w 2002 roku. Cały czas wspierał polskie starania o wstąpienie do NATO i Unii Europejskiej.
W czasie swojego życia otrzymał wiele odznaczeń m.in. Krzyż Virtuti Militari (1944), Order Orła Białego (1994) czy amerykański Medal Wolności (1996).
Pochowano go na warszawskich Powązkach.
Informacje czerpałem z: https://wolnaeuropapl.wordpress.com/2021/07/13/jan-nowak-jezioranski-zyciorys-i-publikacje/
Zdjęcie: NAC