3 czerwca 1939 roku w Warszawie otwarto Tor Wyścigów Konnych Służewiec, wtedy największy taki obiekt w Europie.
Historia wyścigów konnych w Warszawie
Historia wyścigów konnych w Polsce sięga 1777 roku. Pierwszy tor w Warszawie powstał na Polu Mokotowskim w XIX wieku. To tu w 1841 roku podczas wystawy zwierząt gospodarskich odbyła się gonitwa czyli pierwsze wyścigi konne w Królestwie Polskim. Takie imprezy były rzadkie na dodatek w latach 1861-1880 były zakazane w stolicy przez władze carskie. Powróciły w 1887 roku, kiedy to urządzono nowe miejsce wzdłuż ulicy Polnej. Wtedy Pola Mokotowskie były zaraz poza granicami miasta. Ten stary tor był w użytku aż do 1938 roku, chociaż już od dawna nie spełniał wymogów: był krótki, zaniedbany, stajnie nie były nowoczesne, no i teraz położony w centrum miasta.
Budowa Toru na Służewcu
Próbowano wybudować nowa arenę do zmagań. Pierwszym krokiem był zakup 150 ha ziemi na Służewcu przez Towarzystwo Zachęty do Hodowli Koni w 1925 roku. Zaprojektowano nowoczesny tor główny o długości 2300 metrów, a także tor treningowy. Oprócz tego stajnie, trybuny i wiele innych budynków. Największą przeszkodą okazały się koszty: samo uporządkowanie terenu kosztowało kilka milionów (czyli jak na tamte czasy sumę niebotyczną). Kiedy w końcu udało się zdobyć poparcie rządu, a także zebrać 8 milionów na dalszą rozbudowę i w czerwcu 1939 roku odbył się pierwszy wyścig.
Gdy Niemcy zajęli Warszawę na Torze zrobili szpital weterynaryjny, sztab lotniczy, warsztaty i lądowisko dla małych samolotów. Zarząd Towarzystwa załatwił dla swoich pracowników aussweisy chroniące przed wywiezieniem na roboty do Niemiec lub do obozu. Jedną z osób zatrudnionych (jako ogrodnik) był pisarz Jan Brzechwa.
Gdy wybuchło Powstanie Warszawskie oddziały powstańców zaatakowały m.in. Wyścigi. Trwały tu krwawe walki i zdobyto część terenu. Kiedy nie udało się zdobyć lotniska na Okęciu dowództwo AK postanowiło wycofać z okolicy oddziały. Niemcy na terenach Toru wykonywali egzekucje w trakcie powstania. Po wojnie dokonano tu ekshumacji szczątków 150 ofiar. Gdy w styczniu 1945 roku hitlerowcy wycofywali się z Wyścigów wysadzili wieżę ciśnień, a wiele budynków było zrujnowanych.
Wyścigi po wojnie
Po wojnie pierwszy sezon wyścigów na Służewcu odbyły się latem 1946 roku. Ale nowe komunistyczne władze znacjonalizowały zarówno wyścigi jak i hodowle koni. W 1950 roku zlikwidowano Towarzystwo a na jego miejsce powołano Państwowe Tory Wyścigów Konnych. Z powodu polityki i zaniku konkurencji jakość koni i wyścigów spadała, a tym samym ranga warszawskich zawodów. Dopiero po zmianach ustrojowych w 1989 roku zaczęto zmiany, a Tor Służewiecki wpisano do rejestru zabytków.
Na początku chciano zreprywatyzować kompleks, ale w końcu sprzedano część terenów, a główną część przekazano w 2000 roku Totalizatorowi Sportowemu. Z powodu trudności Minister Skarbu Państwa znowu przejął kompleks i założył firmę Służewiec, ale kolejne sezony były bardzo słabe. W końcu w 2006 roku doszło do upadku przedsiębiorstwa. Następnym krokiem było oddanie znowu w dzierżawę Totalizatorowi torów służewieckich. Od tego czasu renoma warszawskich wyścigów została odbudowana i na Wyścigach odbywają się nie tylko zmagania konne, ale i wiele imprez kulturalnych.
Informacje i zdjęcie czerpałem z: https://torsluzewiec.pl/o-torze/historia-toru/