25 lutego 1956 roku podczas XX Zjazdu Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego Sekretarz Generalny Nikita Chruszczow wygłosił swój referat dotyczący rządów Józefa Stalina. Do odczytu doszło na zamkniętym spotkaniu członków Komitetu Centralnego Partii. Przez 5 godzin przywódca wygłaszał przemówienie, w którym krytykował wybrane aspekty rządów swojego poprzednika. Uderzył przede wszystkim w kult jednostki wobec zmarłego w 1953 roku wodza i wybrane zbrodnie. Chruszczow tak naprawdę chciał osłabić frakcję stalinowców w partii i wzmocnić swoją pozycję. Nie wspomniał o wielu innych działaniach, za które sam był między innymi odpowiedzialny w tamtych czasach.
Referat szybko wyciekł na Zachód i był tam szeroko komentowany. Otrzeźwił na szczęście sporą część lewicowych działaczy po drugiej stronie Żelaznej Kurtyny. Wierzyli oni dotąd w to że Związek Sowiecki realizuje idealistyczną wizję komunizmu. W Polsce przyczynił się do rewizji dotychczasowej polityki stalinowskiej i „walk” frakcyjnych w PZPR. Na dodatek pod koniec czerwca doszło do krwawego stłumienia manifestacji w Poznaniu. To wszystko przyczyniło się do polskiego Października’56 i zmiany na szczytach władzy. Nowym przywódcą partii w Polsce został Władysław Gomułka.
O referacie Chruszczowa przeczytacie: https://polskieradio24.pl/artykul/788325,tajny-referat-chruszczowa-szybko-przestal-byc-tajny
Fot. PAP/CAF