21 października 1833 roku w Sztokholmie (Szwecja) urodził się inżynier Alfred Nobel. Najbardziej jest znany z wynalezienia dynamitu i z ufundowania nagrody za szczególne osiągnięcia w dziedzinie nauki, literatury lub pokojowej.
Młodość
Alfred Nobel urodził się w biednej rodzinie, bo choć jego ojciec Immanuel był inżynierem i wynalazcą ponosił porażki zawodowe, aż w końcu zbankrutował. Rodzina wyprowadziła się w końcu do Rosji, gdzie Immanuel odniósł sukces. Dzięki temu młody Alfred odebrał wszechstronne prywatne wykształcenie np. znał cztery języki (francuski, niemiecki, angielski i rosyjski). Już w młodości fascynowała go chemia i fizyka. W 1850 roku wyjechał na studia chemiczne do Paryża, ale rok później powędrował dalej i popłynął do Ameryki. Tam pod kierunkiem inżyniera Johna Ericssona pracował przy budowie pancernego statku “Monitor”. Do Rosji wrócił w kolejnym roku i podjął pracę w fabryce ojca. Po kilku latach zakład ojca zbankrutował i Alfred wyjechał z rodzicami do Szwecji. Jego dwaj bracia zostali w Rosji.
Wynalazki
W Sztokholmie założył swoje laboratorium i zaczął pracę nad materiałami wybuchowymi używanymi w kopalniach. Dotąd wykorzystywano czarny proch, ale miał on słabą skuteczność.
Kilkanaście lat wcześniej odkryto nitroglicerynę substancję silniejszą, ale bardzo niestabilną. Płynna nitrogliceryna potrafiła wybuchnąć przy każdym większym wstrząsie. Alfred Nobel postanowił uczynić wykorzystanie tego materiału bezpieczniejszym. W 1863 roku wynalazł specjalny detonator, który pozwalał odpalić bezpiecznie ładunek wybuchowy. Cztery lata później opatentował swój największy wynalazek czyli dynamit (mieszanka ziemi okrzemkowej z nitrogliceryną, która stabilizowała tę substancję).
Dzięki swojemu odkryciu stał się sławny i bogaty. Jego dynamit szybko znalazł zastosowanie w kopalniach i na budowach. Większość swojego dalszego życia spędził na doglądaniu fabryk rozsianych po Europie. Oprócz tego opatentował około 350 innych wynalazków. Był typem samotnika, więc nigdy nie związał się z żadną kobietą na stałe i dlatego nie miał też dzieci.
Nagroda Nobla
Do dziś nie wiadomo dokładnie dlaczego w testamencie postanowił utworzyć fundację, która miała nadawać nagrodę w dziedzinie nauki i pokojowej. Najczęstszym podawanym wyjaśnieniem jest to, że był pacyfistą z natury, a poprzez swój wynalazek przyczynił się nie tylko do rozwoju inżynierii lądowej, ale także do rozwoju uzbrojenia. Nie chciał zostać zapamiętany jako “handlarz śmierci” tylko jako fundator wspierający rozwój nauki. W każdym razie w 1895 roku w swojej ostatniej woli utworzył z majątku (ponad 30 milionów koron szwedzkich) fundusz, który miał finansować nagrody w następujących dziedzinach: fizyki, chemii, medycyny, literatury i pokojowej.
Alfred Nobel zmarł 10 grudnia 1896 roku w San Remo (Włochy). Pierwszego Nobla wręczono w 1901 roku. Rok później nagrodę zaczął wręczać sam król Szwecji w rocznicę śmierci Alfreda.
Informacje czerpałem z: https://nauka.tvp.pl/73373039/alfred-nobel-18331896-kim-byl-fundator-nagrody-nobla
Na oficjalnej stronie nagrody Nobla znajdziecie więcej informacji: https://www.nobelprize.org/