21 grudnia 1964 roku w Carswell Air Force Base (Teksas, USA) dokonano oblotu samolotu wielozadaniowego o zmiennej geometrii skrzydeł F-111A. Był to samolot ponaddźwiękowy używany jako bombowiec, samolot szturmowy i rozpoznawczy.
Przyczyny opracowania samolotu
W 1960 roku radzieckie rakiety przeciwlotnicze zestrzeliły lecący (na wysokości 18 tysięcy metrów) nad terytorium ZSRS samolot zwiadowczy U-2. Ten incydent zmusił amerykańskie dowództwo do zmiany taktyki. Dotąd przewidywano, że na wypadek wojny ze Związkiem Radzieckim zostanie użyta flota bombowców strategicznych (wtedy były to B-47), które miały nadlecieć nad miasta przeciwnika na wysokim pułapie. Były zbyt wolne by uciec myśliwcom odrzutowym, ale właśnie wysokość lotu miała być osłoną. Okazało się że nowe rakiety są w stanie je dosięgnąć. Stare B-47 wycofano ze służby, a dla nowszych B-52 zaczęto opracowywać nową strategię.
W tej sytuacji pojawiła się koncepcja szybkiego bombowca strategicznego, który miał lecieć na niskim pułapie z prędkością naddźwiękową. Byłby trudniejszy do przechwycenia i zestrzelenia.
Podstawą nowego samolotu był projekt TFX (Tactical Fighter Experimental), który miał na celu opracowanie samolotu myśliwsko-bombowego zarówno dla USAF jak i US Navy.
Konstrukcja i wersje
Konstrukcję rozwinięto właśnie w F-111. Wszedł do służby w 1967 roku, a wycofano go w 1998.
Jak na tamte czasy był to samolot innowacyjny. Miał zmienną geometrią skrzydeł, zamiast katapultowanych foteli była kapsuła ratunkowa, używał radaru TFR i dwuprzepływowych silników odrzutowych. Konstrukcja pozwalała na świetne osiągi np. prędkość maksymalna wynosiła 2,17 Macha, a zasięg wynosił ponad 5 tysięcy kilometrów (promień bojowy 2128 km). Radar, który śledził ukształtowanie terenu pozwalał latać na autopilocie na niskim pułapie z prędkością ponaddźwiękową.
Na ośmiu pylonach pod skrzydłami można było zamontować zwykłe bomby, naprowadzane laserowo i atomowe. Z czasem montowano rakiety zarówno powietrze-powietrze, przeciw okrętowe czy powietrze-ziemia.
Wybudowano następujące wersje samolotu:
F-111A – podstawowa pierwsza wersja używana jako bombowiec między innymi w wojnie w Wietnamie.
F-111B – powstała tylko wersja prototypowa dla US Navy. Z powodu masy i wielkości samolotu Marynarka Wojenna w końcu zrezygnowała z zamówienia. Za to wiele rozwiązań zastosowano przy opracowywaniu F-14 Tomcat (przez wiele lat był to podstawowy myśliwiec startujący z lotniskowców).
F-111C – wersja eksportowa przeznaczona dla Australii (używana tam aż do 2010 roku).
F-111D – zmodernizowana wersja dostosowana do przenoszenia m.in. pocisków powietrze-powietrze.
F-111F – kolejna zmodernizowana wersja.
FB-111A – bombowiec strategiczny mogący przenosić bomby i rakiety manewrujące w wersji atomowej. Z planowanych prawie trzystu poprzestano tylko na 76. Do czasu wprowadzenia bombowca B-1 były szybką częścią lotnictwa strategicznego USAF.
EF-111A – samolot walki radioelektrycznej, którego głównym zadaniem było zagłuszanie radarów przeciwnika. Generalnie uzbrojono go tylko w dwie rakiety powietrze-powietrze AIM-9 Sidewinder, a jego osiągi miały pozwolić uciec przeciwnikowi.
RF-111C – wersja rozpoznawcza.
Powstały tez inne wersje do różnych badań i testów, a także F-111K, które miała zakupić Wielka Brytania (w końcu z powodu kosztów Brytyjczycy nie zakupili samolotu).
Informacje czerpałem z: http://www.f-111.net/