18 listopada 1095 roku rozpoczął się Synod w Clermont pod przewodnictwem papieża Urbana II. Na zakończenie tego spotkania papież nawoływał do rozpoczęcia krucjaty (od łac. Crux – krzyż) mającej na celu odzyskanie przez chrześcijan Ziemi Świętej.
Turcy a Ziemia Święta
We wczesnym średniowieczu stały się popularne pielgrzymki do Ziemi Świętej i Jerozolimy. Tereny od VII wieku znalazły się pod panowaniem muzułman (najpierw Kalifatu Bagdadzkiego a potem Fatymidów). Ale chrześcijanie nie byli prześladowani, a także dopuszczano pielgrzymów do miejsc kultu.
Sytuacja zmieniła się gdy w XI wieku tereny Bliskiego Wschodu zaczęli zajmować Turcy Seldżuccy przybywający z Azji Środkowej. W 1055 roku zajęli Bagdad, a 15 lat później Syrię, a potem Palestynę. Nowi władcy jako muzułmańscy neofici nie byli tolerancyjni dla chrześcijan. Nie tylko ich prześladowali, ale i zamknęli Ziemię Świętą dla pielgrzymek. Jednocześnie stanowili zagrożenie dla Bizancjum, które miało enklawy w różnych miejscach dzisiejszej Turcji.
Cesarz bizantyjski Aleksy Komnen zagrożony z kilku stron (na Bałkanach walczył z plemionami chorwackimi i serbskimi, jednocześnie od północnego wschodu wdzierali się Pieczyngowie i Połowcy, w Epirze wylądowali Normanowie włoscy) postanowił zawrzeć pokój z Turkami. Zaapelował jednocześnie o pomoc władców chrześcijańskich na zachodzie bowiem liczył na wsparcie najemnego rycerstwa. W tym czasie trwał spór pomiędzy Papiestwem a Cesarstwem i nikt nie zwrócił na to większej uwagi.
I wyprawa krzyżowa
Dopiero w 1095 roku papież Urban II, ten wcześniejszy apel bizantyjczyków do wzmocnienia swojej roli. Na zwołanym synodzie w Clermont wystąpił do duchowieństwa i rycerstwa o organizację krucjaty w roku następnym. Obiecał odpust zupełny (odpuszczenie wszelkich grzechy) dla uczestników wyprawy.
W 1096 roku wyruszyła I wyprawa krzyżowa. Przed nią ruszyła wyprawa ludowa złożona z chłopów i ich rodzin, ale została pokonana przez Turków na terenach Anatolii. Pomimo rozbicia na kilka oddziałów z rozproszonym dowództwem, stanowiła dość znaczną siłę, tak że cesarz bizantyjski zaczął się obawiać że Krzyżowcy zajmą jego państwo. Wymusił na przywódcach zobowiązanie do złożenia hołdu lennego ze wszystkich ziem, które zdobędą (oczywiście krzyżowcy nie dotrzymali tej umowy). Przeprawiwszy się na drugą stronę cieśniny Bosfor krucjata, wykorzystując osłabienie państw Seldżuków trawionych wojnami domowymi zaczęła podbijać coraz większe połacie Anatolii, Cylicji, a później Syrii i Palestyny. W 1099 roku krzyżowcy pomimo strat zdobyli Jerozolimę i rok później ustanowili królestwo jerozolimskie. Oprócz tego powstały trzy inne państwa chrześcijan: hrabstwo Edessy, księstwo Antiochii i hrabstwo Trypolisu.
Informacje czerpałem z: Tadeusz Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 2001