12 października 1840 roku urodziła się jedna z najsławniejszych polskich aktorek teatralnych Helena Modrzejewska.
Początki kariery
Jej matką była Józefa Bendowa z domu Misel. Nie wiadomo kto był jej ojcem. Karierę rozpoczęła w 1861 roku występując w prowincjonalnych teatrach w Bochni, Nowym Sączu, Rzeszowie czy Przemyślu. Wtedy przyjęła pseudonim artystyczny Helena Modrzejewska. Rok później dostała angaż w teatrze we Lwowie. Jako początkująca aktorka nie miała szansy na poważne role, więc opuściła miasto i przeniosła się do Stanisławowa i Czerniowiec, gdzie w końcu grała główne role.
Gwiazda Krakowa i Warszawy
Przełom w jej karierze nastąpił w 1865 roku. Najpierw próbowała zdobyć angaż do teatru w Wiedniu, ale za słabo znała język niemiecki. W październiku zatrudnił ją Stanisław Koźmian w krakowskim teatrze. Stworzył on tzw. “krakowską szkołę” czyli grę aktorską, która miała ukazywać psychologiczną prawdę o granej postaci. Wzorowano się na obserwacji rzeczywistości i współpracy zespołowej. Koźmian utworzył zespół młodych aktorów, którzy dzięki niemu osiągnęli sukcesy na scenie. Przez cztery lata Modrzejewska ciężko pracowała zdobywając co raz większą popularność wśród krytyków i publiczności.
Na jesieni 1868 roku przeniosła się do Warszawy, gdzie szybko stała się główną gwiazdą Warszawskich Teatrów Rządowych. Grała główne role m.in. w sztukach Szekspira czy Fredry.
Kariera w Ameryce
W Warszawie występowała do 1876 roku kiedy to przeniosła się ze swoim mężem Karolem Chłapowskim do Ameryki. Po zmianie pseudonimu na Modjeska (było łatwiejsze do wymówienia dla Amerykanów) i intensywnej nauce języka angielskiego, zadebiutowała na scenie California Theatre w San Francisco. Odniosła wielki sukces i już na jesieni 1877 roku ruszyła w swoje pierwsze amerykańskie tournée. Grała między innymi w Waszyngtonie, Bostonie, Filadelfii czy Nowym Jorku. Zrobiła oszałamiającą karierę. We wszystkich recenzjach podkreślano jej zdolności aktorskie i magnetyzm sceniczny.
Do 1907 roku, kiedy przeszła na emeryturę odbyła 26 tournée. Występowała też gościnie w Anglii i w Polsce. W repertuarze miała 260 ról.
W 1883 roku otrzymała amerykańskie obywatelstwo.
Zmarła 8 kwietnia 1909 roku w Newport Beach (Kalifornia, USA). Pogrzeb odbył się w Los Angeles, a później zgodnie z ostatnią wolą przewieziono jej szczątki do Krakowa, gdzie spoczęła na cmentarzu Rakowickim.
Informacje czerpałem z: https://culture.pl/pl/tworca/helena-modrzejewska-modjeska