30 stycznia 1948 roku w wyniku zamachu zginął duchowy przywódca Indii Mahatma¹ Gandhi (właściwie Mohandas Karachmand Gandhi). Ten wielki człowiek urodził się w 1869 roku w Porbandarze (Indie). Jego matka była gorliwą wyznawczynią boga Wisznu a młody Gandhi pod jej wpływem przestrzegał zasad wegetarianizmu, poszczenia i tolerancji wobec wszystkich wyznań. Gdy skończył 19 lat wyjechał do Anglii na studia prawnicze i skończył University College w Londynie. W 1891 roku powrócił do Indii, ale nie odniósł sukcesów jako adwokat, więc przyjął kontrakt w Natalu w Południowej Afryce. Tam spotkał się z wieloma atakami rasizmu, które zmieniły jego dotąd bierną postawę wobec polityki i zaczął walczyć o prawa mniejszości pod brytyjskimi rządami. Uczestniczył też w wojnie burskiej jako noszowy. Sytuacja Hindusów ciągle się pogarszała i w 1906 roku doszło do masowych protestów. To właśnie wtedy Gandhi pracował postawę satyagraha (przywiązanie do prawdy), która polegała na pokojowym manifestowaniu, biernym oporze i pokornym znoszeniu upokorzeń. Walka trwała siedem lat, podczas których aresztowano tysiące Hindusów, wielu bito i zastraszano, a niektórych podczas strajków zabito. Wydawałoby się, że metoda biernego oporu się nie sprawdziła, ale zaostrzanie represji przekonało opinię publiczną do poparcia Gandhiego, a ta wywarła presję na rządzie południowoafrykańskim, aby zawarł kompromis z Hindusami. W 1915 roku Mohandas wraca do Indii, gdzie kontynuuje swoją karierę adwokacką, a także studia nad religią i filozofią. Wstępuje też do Indyjskiego Kongresu Narodowego, który domaga się większych praw i wpływu na zarządzanie Indiami dla Hindusów, a z czasem staje się jego nieformalnym przywódcą. Przez kolejne lata rozszerza swoją metodę biernego oporu w walce politycznej z kolonizatorami. Sprzeciwiał się też podziałowi kastowemu². Podczas II wojny światowej opowiedział się przeciwko uczestnictwu Hindusów w walkach, oskarżając Brytyjczyków o to, że mówią o walce o wolność, a sami jej odmawiają Indiom. Twierdził, że pomoc Anglikom w wojnie zależy tylko od przyznania niepodległości państwu indyjskiemu. Rządy brytyjskie reagują coraz ostrzej i stawiający opór zostają aresztowani (sam Gandhi w 1942 roku). Jednocześnie Anglicy próbowali rozgrywać animozje pomiędzy muzułmanami a hindusami. Po zakończeniu wojny Wielka Brytania zdała sobie sprawę, że nie jest w stanie utrzymać Indii jako kolonii i przedstawia plan uzyskania przez kraj niepodległości. Jednym z warunków ma być podział kraju na część muzułmańską i hinduską. Gandhi jest temu przeciwny, ale członkowie jego partii coraz bardziej skłaniają się ku temu rozwiązaniu. Podział na Indie i Pakistan staje się faktem, a Gandhi wycofuje się z życia politycznego i próbuje doprowadzić do pojednania ludzi różnych wyznań zamieszkujących subkontynent indyjski. Ponieważ rząd Indii nie chciał zwrócić Pakistanowi części majątku narodowego, a co więcej planuje deportację wszystkich muzułman, Gandhi postanawia ogłosić głodówkę, dopóki władze nie odwołają swoich decyzji. Pod naciskiem opinii publicznej rząd się ugina a Gandhi wygrywa. Te zwycięstwo jednak niespodziewanie przyczynia się do śmierci Mahatmy, który 30 stycznia 1948 roku został zastrzelony przez Nathurama Godsego fanatycznego fundamentalistę i skrajnego nacjonalistę. Całe Indie opłakiwały śmierć Gandhiego, a on sam aż do dziś jest uosobieniem pokojowej walki o wolność i prawa człowieka.

¹Mahatma tytuł w sanskrycie (Wielki Duch) nadawany wielkim przywódcom duchowym i społecznym.

²Podział na kasty istniał w Indiach od najazdu Ariów na przełomie III i II tysiąclecia p.n.e. Kasty były zamkniętymi grupami i ograniczały wolność ludzi (nie można było nie tylko zawierać małżeństw pomiędzy członkami różnych grup, ale także np. przedstawiciele niższych stanów nie mogli się odzywać czy jeść w tym samym pomieszczeniu), a ci którzy zostali wykluczeni z systemu, byli szykanowani i podlegali separacji społecznej. 

---

Źródło: https://www.gandhiserve.net/about-mahatma-gandhi/

Źródło: Dzieje Indii, Polityka. Pomocnik historyczny nr 3/2017